Inhoud

Betekenis hypotonie

onvoldoende of verlaagde spanning van de spieren;
verminderde turgor van de huid;
een lage bloeddruk;
een lage druk in het oog.

Dit artikel zal met name ingaan op hypotonie van de spieren bij kinderen.

Hypotonie: verlaagde spierspanning

De spanning in de spieren wordt spiertonus genoemd. Wanneer deze tonus verlaagd is spreken we van hypotonie. Dit komt wel voor bij kinderen met een hersenbeschadiging, waardoor de hersenen niet de juiste signalen aan de spieren kunnen doorgeven. Hierdoor krijgen de spieren een te lage spanning, waardoor het bewegen moeilijker wordt.

Bij kinderen met een onvoldoende vorming of beschadiging van de hersenen (cerebrale parese) komt hypotonie vaak voor, vooral in de eerste levensjaren. Bij een kind met hypotonie wordt de aandoening wel eens omschreven als ‘floppy child’ of ‘floppy infant’.

In het tweede tot derde levensjaar ontwikkelt zich een normale spierspanning, die rond het vierde levensjaar verandert naar spasticiteit. Deze spasticiteit treedt vooral op in de armen en benen (extremiteiten), terwijl de romp een hypotone spierspanning blijft vertonen.

Hypotonie komt ook wel voor op latere leeftijd, vooral bij patiënten met cerebrale parese waarbij de spierspanning fluctueert.

Oorzaken hypotonie

De oorzaken van hypotonie kunnen liggen in:

de gebieden van de hersenen die voor beweging zorgen (dit is het geval bij kinderen met cerebrale parese);
het ruggenmerg en de zenuwen die deze gebieden verbinden met de spieren;
de spieren zelf.

Kenmerken hypotonie

Hypotonie bij kinderen is niet altijd eenvoudig te ontdekken. Vaak wordt het pas ontdekt wanneer een kind bij een vermoeden van een ontwikkelingsachterstand wordt doorverwezen en onderzocht.

Belangrijke kenmerken bij kinderen met hypotonie zijn:

Algehele bewegingsarmoede.
Het kind voelt slap aan: als je het onder de oksels optilt heb je het gevoel dat het tussen je hand ‘wegglijdt’.
De ‘kikkerhouding’: de benen liggen gespreid en naar buitengedraaid.
Armen liggen gestrekt naast het lichaam of gebogen boven het hoofd.
Het kind kan niet rechtop zitten, zakt in elkaar.
Het kind heeft een breed steunvlak nodig.
Wanneer je de ledematen van het kind beweegt voel je een verminderde weerstand.
De ledematen kunnen moeilijk bewogen worden.
Omrollen en voortbewegen gaan moeizaam of zijn onmogelijk.

Ook de gezichtspieren hebben een lage spiertonus, waardoor het kind overmatig kan kwijlen, moeizaam of niet kan praten, lachen, slikken, zuigen en hoesten.

Gevolgen van hypotonie

De gevolgen van hypotonie zijn ernstig. Onder andere de volgende problemen kunnen optreden:

(gedeeltelijke) Ontwrichting van de gewrichten (luxatie of subluxatie): door te lage spierspanning kunnen gewrichten niet goed bij elkaar worden gehouden.
Vergroeiingen, vooral van de wervelkolom (scoliose): het kind zit vaak continu scheef, wat kan leiden tot vergroeiing van de wervelkolom.
Ontwikkelingsachterstand: doordat het kind zich niet goed kan bewegen loopt het een ontwikkelingsachterstand op.
Regelmatige luchtweginfecties: de kans hierop wordt vergroot doordat het kind de kracht mist om te kunnen ophoesten.

Behandeling hypotonie

Helaas zijn er geen goede behandelmogelijkheden voor hypotonie. Meestal ontwikkelt het zich in spasticiteit. Wel kan een fysiotherapeut worden ingeschakeld om de motorische ontwikkeling te stimuleren en spiertonus-verhogende technieken toe te passen, zodat de hypotonie afneemt. Hierdoor wordt het bewegen voor het kind gemakkelijker gemaakt.